Historia Sierakowa Śląskiego

Alt= "Zdjęcie przedstawia Pałac w Sierakowie Śląskim w roku 1910. Zdjęcie ze strony: http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/5335/Sierakow/ "

W roku 1226 biskup wrocławski Wawrzyniec, stwierdza na podstawie zeznań świadków, istnienie ceł na drodze Oleśnie, Siewierzu i Lubecku. Dwa pierwsze punkty poboru ceł zatwierdza i gwarantuje swoją i księcia klątwą, równocześnie znosząc opłaty w Lubecku. Wielce prawdopodobne, iż Sieraków powstał przy tym ważnym szlaku handlowym prowadzącym z Wrocławia przez Kluczbork, Olesno, Lubecko, Woźniki i Siewierz do Krakowa.

Cała kraina na pograniczu śląska, była bardzo słabo zaludniona stąd też zapisana historia ziem tych, uboga jest w literaturę.

Pierwszy raz na piśmie nazwa „Sieraków” pojawia się w dokumencie wystawionym, w miejscowości Stare Koźle, przez księcia Bernarda Niemodlińskiego dnia 25 maja 1441roku. Świadkami i gwarantami obietnic księcia był Mikołaj z Lubszy oraz Mikołaj Polak z Sierakowa. Dzięki tej informacji z całą pewnością wiadomo, że Sieraków istniał jako osada lub folwark.  Nazwa Sieraków wskazuje na pochodzenie nazwy od właściciela, dzierżawcy – więc Sieraków był własnością osoby o imieniu Sierak lub Sirak. W staropolskim imię te pochodziło od „sier”- szary bądź też od „siry”- osierocony, sierota.

Te skąpe informacje pozwalają nam przesunąć prawdopodobną datę z pierwszej połowy XV do nawet XIV. Ten piętnastowieczny Sieraków był niewielką osadą. Gdzieś na rozwidleniu ul. Parkowej i Wyzwolenia stał drewniany dwór, a w kierunku zachodnim rozwijała się wieś.

W pierwszej połowie XVI w. właścicielem wioski był Jerzy Diwkowski, który toczył spór o granice majątków z właścicielem Boronowa, ostatecznie rozstrzygnięty w 1533 r. Właściciele Sierakowa bardzo często się zmieniali, o wielu nie posiadamy żadnych informacji. Kolejnym znanym posiadaczem majątku był Jan Roużic z Chelmu, który w pierwszej połowie XVII w. ożenił się z Ewą, córką Jana Koschitzkiego z Łagiewnik. W 1679 r. Jerzy Goschitzki właściciel Sierakowa sprzedał Janowi Jerzemu von Blacha sąsiedni Zwóz. Następnie przez dłuższy czas sierakowskie dobra były w rękach rodu Chambres de Cultis. Od drugiej połowy XVIII w. majątek posiadał Chrystian Gottlieb von Jordan (zm. 1811), ostatni męski przedstawiciel tej linii rodu. W 1788 r. jego córka Anna Szarlota wyszła za mąż za Marcina Ludwika Juske (zm. 1833), który w 1800 r. został adoptowany przez teścia, przyjął nazwisko Jordan i dał początek tzw. nowej linii Jordanów. W drugiej połowie XIX w. majątek kupiła rodzina von Kitzing. Kitzingowie wznieśli istniejący do dziś pałac. W 1926 r. ich rezydencja została przejęta przez Oberschleische Landesgesellschaft (Urząd Rolniczy) w Opolu, od którego odkupił ją Artur Pruesler (zm. 1944) ostatni właściciel przed upaństwowieniem majątku. Po drugiej wojnie światowej pałac spełniał różne funkcje między innymi mieszkalne. Miał tam także siedzibę Gminny Ośrodek Kultury w Ciasnej. W 1989 r. zespół parkowo-pałacowy sprzedano Kazimierze Parasol, która już kilka lat później odsprzedała posiadłość. Teren wokół zabytku nie jest ogrodzony, budynek bez problemu można obejrzeć z zewnątrz. Neobarokowy pałac zbudowany na planie zbliżonym do litery H, składa się z parterowego korpusu i dwóch dwukondygnacyjnych skrzydeł bocznych. Budynek murowany z cegły, potynkowany, podpiwniczony. Nad korpusem dach siodłowy z lukarnami, ponad skrzydłami bocznymi dachy czterospadowe. Fasada (elewacja północna) trzynastoosiowa, z centralnie umieszczonym dwukondygnacyjnym ryzalitem, zamkniętym półkolistym naczółkiem ze spływami. Nad głównym wejściem, w naczółku, znajduje się kartusz herbowy. Przy elewacji krótszej skrzydła wschodniego ryzalit, a w skrzydle zachodnim czworoboczna wieża. Elewacje zachowały pozostałości zdobień: boniowane przyziemie, podziały ramowe za pomocą gzymsów i boniowanych lizen, okna w opaskach, część z nich (pierwsza kondygnacja skrzydeł bocznych) z trójkątnymi naczółkami. W korpusie zmieniono układ wnętrz, skrzydła boczne pozostawiono trzytraktowe. 

 

 Katarzyna Płuciennik

 

 

Bibliografia

Tyrol Józef, „Nad Liswartą i Potokiem Jeżowskim”, Ciasna 2002r., str. 29-33

Świerk Alfred, "Przyczynki do dziejów Rzymsko – Katolickiej Parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Sierakowie Śląskim”,  Wrocław 1961r.

dostep cyfrowy:

Polskie zabytki, 2021r., http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/5335/Sierakow/

Fotopolska, 2021r., 2022r, https://fotopolska.eu/150834,foto.html?o=miasto751

Galeria

Lokalizacja

Zobacz również w kategorii: Zabytki